3 Aralık 2014 Çarşamba

Karain Mağarası

Karain Mağarası, Türkiye'deki en önemli mağaralardan birisidir. Antalya ili Yağca Köyü sınırları içinde yer alır. Mağarada, 1946 yılından beri kazılar yapılmaktadır. Yapılan kazılardan, bölgenin günümüzden 500.000 yıl kadar önce de yerleşim merkezi olarak kullanıldığı sonucuna ulaşılmıştır. Karain Mağarası önemli bir paleolitik merkezdir. Mağara, paleolitik, neololitik, kalkolitik, eski tunç gibi tarih öncesi çağlarda sürekli olarak iskan edilmiştir. Karain Mağarası doğal ve kültürel özellikleri nedeniyle Dünya Mirası Listesi'ne önerilmektedir.

Karain Mağarası, Antalya ilinin yaklaşık olarak 30 kilometre kuzeybatısında yer alır. Yağlıca Köyü sınırları içinde, Katran Dağı'nın doğu yamaçlarındadır. Bölgede irili ufaklı birçok mağara bulunmaktadır. Ancak Karain Mağarası bu mağaralar içinde en önemlisidir. Antalya çevresinde yer alan en yoğun ve sürekli iskan Karain'de gözlenmiştir. Bunun en önemli nedenlerinden birisi, mağaranın konumu ve korunaklı durumudur. Mağara çevresi, dönemine göre son derece elverişli sebze, meyve , av hayvanları ve su kaynaklarına ev sahipliği yapmakta idi. Bu nedenle iskan edilmesi için gerekli olan bütün koşullar sağlanmış oluyordu.

Karain Mağarası, Prof. Fr. İ. Kılıç Kökten tarafından bilim dünyasına tanıtılmıştır. Kökten, 1946 yılından 1973 yılına kadar mağarada arkeolijik kazılar yapmıştır. 1985 yılından itibaren Prof. Dr. Işın Yalçınkaya başkanlığında kazılar yeniden başlamıştır.

Karain Mağarası, Türkiye'de kazısı yapılan tek mağara sitidir. Türkiye'nin en eski iskan yerlerinden birisidir. Mağarayı önemli kılan özelliklerinden birisi 11 metrelik arkeolojik ve jeolojik dolgusudur. Mağara 6 gözden oluşmaktadır. Mağaranın "E Gözü"nde elde edilen bulgular, mağaranın Paleolitik Çağına ait yerleşim bilgilerini vermiştir. Kazılarda yaklaşık olarak 8 metrelik bir derinliğe ulaşılmıştır. En üst tabakalarda, Geç Paleolitik Çağ'a tarihlenen buluntular elde edilmiştir. Bu katmanların altında Orta Paleolitik Çağ'a tarihlenen katmanlara ulaşılmıştır. Mağaranın üst katmanlarında ele geçen kazıyıcılar, deliciler ve diğer aletler, mağaranın Karain Tip Mousterien olarak adlandırılan bölümünün günümüzden 60.000 - 160.000 yıl önce kullanılcığı sonucunu ortaya koymaktadır. Yine bu seviyelerdeki kazılarda Orta Paleolitik dönem insanları olan Homo neanderthal insanına ait fiziki kalıntılar ele geçirilmiştir.

Orta Paleolitik dönemin ikinci evresi Charentien Tip Mosterien olarak adlandırılmıştır. Burada yapılan incelemeler, mağaranın bu bölümünün günümüzden 350.000 yıl öncesinde kullanıldığını göstermektedir.

Bu iki seviyenin altında gelen Alt Paleolitik döneme ait seviyeler Acheuleen (iki yüzeyli alet içeren kültürler) ve Clactonieni Tayacien (yonga içeren kültürler) olarak adlandırılmıştır. 2007 yılında, bu seviyelerde yapılan kazılar sonucu ele geçirilen bir el baltası, bu seviyelerin günümüzden 450.000 - 500. 000 yıl önce bile iskan edildiği sonucunu ortaya koymuştur.

Mağaranın B gözündeki buluntular, mağaranın bu bölümünün günümüzden 39.000 - 22.000 yıl önce kullanıldığı sonucunu vermiştir.

Daha sonraki dönemlere ait kemik aletler, boncuklar, seramik parçaları; mağaranın Neolitik, Erken Kalkolitik, Erken Bronz, Geçr Roma ve Erken Bizans dönemlerinde de kullanıldığı sonucunu vermektedir. Mağaranın Gerç Roma - Erken Bizans dönemlerinde bir tapınak olarak kullanıldığı, mağaranın duvarlarındaki kitabelerden ve nişlerden anlaşılmaktadır.

Mağarada bulunan hayvan kemiğinden yapılmış stilize insan başı betimlemesi, Anadolu'daki ilk sanat yapıtları arasındadır. Karain Mağarası, Anadolu Paleolitik Çağ kronolojisinin oluşturulmasındaki en önemli merkezdir. Ayrıca, Türkiye'nin Pleistosen dönem arkeolojisine büyük katkılar sağlamıştır. Karain Mağarası'nda yapılan kazılarda ele geçen buluntular, mağara yanındaki ybir müzede ve Antalya Müzesi'nde sergilenmektedir.